Kafatasının gitgide büyümesiyle toplumda tanınan ve gelişimsel, fiziksel ve zihinsel bozukluklara neden olan, acil tedavi gerektiren Hidrosefalinin sebepleri nelerdir? Yenidoğan bebeklerde ve 2 aylık bebeklerde gözlemlenen belirtiler nelerdir?
Beyinde ve omurilikte üretilerek, beyni dış etkenlerden korumaya yardımcı olan beyin omurilik sıvısının, beyindeki boşluklara birikerek kafatası içindeki basıncı arttırması durumuna Hidrosefali denir. Beyin omurilik sıvısı (BOS) doğal miktarda iken bir koruyucu olmakla birlikte, istenmeyen bu artışta beyin dokularına zarar vererek, beyin fonksiyonlarında ciddi bozulmalara neden olabilir.
Hidrosefali esas olarak çocuklarda ve altmış yaş üstü yetişkinlerde görülür, ancak nadiren de olsa genç yetişkinlerde de görülebilir. Gelişimsel, fiziksel ve zihinsel bozukluklara, ciddi komplikasyonlara neden olabileceği için de acil tedavi gerektirir.
Hastalığın gidişatı temel olarak ne kadar çabuk teşhis ve tedavi edildiğine ve altta yatan başka bir rahatsızlık olup olmadığına bağlı olarak değişiklik gösterir.
Hidrosefalinin sebepleri nelerdir?
Nadir karşılaşılan Hidrosefalinin sebebi, BOS’un birikmesine neden olan bir tıkanıklık, kan dolaşımının tüm sıvıyı ememesi ya da nadiren de olsa çok fazla sıvı üretilmesi olabilir.
Hidrosefali doğuştan geldiyse genetik kökenli olabilir ya da hamilelik esnasında oluşmuş olabilir. Olası nedenlerini şöyle sıralamak mümkündür:
Doğumsal anomaliler
Doğum yaralanmaları
Beyin içi kanamaları
Beyin tümörleri
Erken doğum
Beyin enfeksiyonları
Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar
Dandy Walker sendromu
Sıvı akışına engel olabilecek kistler
Sıvının dolaştığı boşluklarda daralma ya da tıkanıklıklar.
Hidrosefalinin belirtileri nelerdir?
Hidrosefali belirtilerinin farklı yaş gruplarında farklı şekilde ortaya çıktığı görülür.
Yenidoğan döneminde;
Baş çevresinde hızlı bir artış
Olağandan daha büyük kafa yapısı
Kafa damarlarında belirginlik
Kafa derisinde gerginlik
Beslenememe
Kusma
Tiz sesli ve süregelen ağlama
Gözlerin aşağıya doğru sabitlenmesi
Tepkilerin zayıflaması
Uyuyamama
Fiziksel ve motor gelişimin duraklaması.
2 aydan büyük çocuklarda;
Başın anormal büyümesi
Yürüme, konuşma bozuklukları
Görme bozuklukları
Beslenmenin bozulması
Bulantı ve kusma hali
Ateş
Huzursuzluk
Nöbetler.
Tanı yöntemleri nelerdir?
Gebelik esnasında hidrosefalinin testlerle tespiti mümkündür. Rutin kontrollerde bebeğin beyin gelişimi de takip edilmektedir ve beyin içindeki karıncıklar, boş alanlar ultrasonla izlenir. Hidrosefali gebeliğin son üç ayında geliştiği için, erken dönemlerde tespit etmek mümkün değildir. Hidrosefali başka ciddi hastalıkların, anomalilerin göstergesi olabileceği için, fetal MR, amniyosentez gibi tetkikler de yapılır.
Eğer doğum sonrası teşhis söz konusu ise, çocuk doktoru bebeğin rutin kontrollerinde baş çevresini ve motor kabiliyetlerini düzenli olarak takip ederek, olağan dışı bir şeyle karşılaştığında çeşitli tetkiklerle hidrosefaliyi araştırır. Beyin Tomografisi, Manyetik Rezonans Görüntüleme, Beyin Ultrasonografisi gibi tetkiklerle ayrıntılı inceleme gerçekleştirilir.
Hidrosefalinin tedavi yöntemleri nelerdir?
Hidrosefali tedavisi geriye dönük değildir yani daha önce meydana gelen beyin hasarını tedavi etmek mümkün değildir. Burada amaç, BOS’u kontrol altına alıp, normal akışını sağlamak ve oluşabilecek yeni zararlara engel olmaktır.
Hidrosefali için en sık tercih edilen yöntem şant takılmasıdır. Şant, bir sıvı tahliye sistemidir ve amacı omurilik sıvısının doğru hız ye yönde akmasını sağlamaktır. Cerrahi bir işlemle, beyinden göğüs ya da karın boşluğuna doğru bir akış sağlayacak bir şekilde yerleştirilir. Genellikle ömür boyu takılı kalan bu şantı düzenli olarak takip etmek gerekir.
Şant tedavisine alternatif olaraksa ventrikülostomi adı verilen bir prosedür işletilebilir. Genellikle tıkanıklık durumlarında tercih edilir ve beyinde bulunan boşluklara delikler açılarak sıvının beyinden uzaklaştırılması hedeflenir. Bu yöntem, enfeksiyon, kanama ve ateş gibi riskler içerir.
Tedavi sonrasında genellikle düzelme gözlenir. Hidrosefali tedavisi sonrasında normal bir hayat sürdürmek mümkündür. Önemli olan erken teşhis edilmesi, beyne en az zarar verecek süre aksiyon alınması ve tedavi sonrası düzenli takibin yapılmasıdır.
Hidrosefaliye bağlı olarak gelişebilecek otizm, öğrenme güçlüğü, görme-konuşma-hafıza problemleri, fiziksel koordinasyon sıkıntılarına hazırlıklı olmak ve tedavileri için hazır bulunmak da kaliteli bir yaşam sunmak için önemlidir.
Hidrosefalili bebeği olan annelerin yeniden gebe kalmak istediklerinde genetik test yaptırmaları ve gebeliklerini perinatolog gözetiminde devam ettirmeleri riski azaltacaktır.
Kaynak
Bir yanıt bırakın